Co nowego w KPA? Zmiany od czerwca 2017.
18.12.2017

Co nowego w KPA? Zmiany od czerwca 2017.

Z dniem 1 czerwca 2017 weszła w życie Nowelizacja Kodeksu Postępowania Administracyjnego przygotowana przez Ministerstwo Rozwoju. Niesie ona wiele zmian istotnych zarówno dla stron postępowania (osób fizycznych lub prawnych – przedsiębiorców), jak i dla organów prowadzących postępowanie administracyjne.

Nowe przepisy prawa oparte są na trzech zasadniczych celach:
•    usprawnieniu i przyspieszeniu procedur administracyjnych,
•    stworzeniu ram dla bardziej partnerskich relacji między obywatelami i administracją
•    oraz zapewnieniu adekwatności kar administracyjnych.

Krótko mówiąc: ma być szybciej, bardziej partnersko i bardziej sprawiedliwie.

Twórcy prawa zwracają uwagę na to, że długi czas oczekiwania na decyzje administracyjne wiąże się często z odkładaniem w czasie inwestycji przez przedsiębiorców lub rezygnację z nich. Ujawnia się więc czwarty cel, być może najważniejszy – nowelizacja przepisów KPA ma przynieść korzyści finansowe, nie tylko przez niebezpośrednie pobudzenie gospodarki, ale też za sprawą oszczędności dla urzędów idących za uproszczonymi procedurami.

Wiele spośród przepisów nowelizacji służy usprawnieniu już istniejących procedur, choć dokument wprowadza też kilka zupełnie nowych rozwiązań.

MILCZĄCE ZAŁATWIENIE SPRAWY

Jednym z częściej komentowanych elementów ustawy jest przepis umożliwiający milczące załatwienie sprawy w przypadku przekroczenia terminu przez organ prowadzący postępowanie. W praktyce oznacza to, że jeśli wystosujemy do urzędu zapytanie, np. dotyczące indywidualnych interpretacji podatkowych i nie otrzymamy decyzji w przewidzianym ustawowo terminie, możemy uważać sprawę za załatwioną po naszej myśli.

Organ administracyjny nie wydaje już wówczas żadnej decyzji, lecz ma obowiązek sporządzić adnotację informującą o milczącym załatwieniu sprawy, która dołączona zostanie do jej akt.

Oczywiście, nie w każdym przypadku możemy liczyć na to, że opieszałość urzędu automatycznie przełoży się na pomyślne dla nas zakończenie postępowania – aby milczące załatwienie sprawy mogło mieć zastosowanie, musi być to wyrażone w przepisie prawnym regulującym tę konkretną procedurę. Można jednak stwierdzić, że taki mechanizm zmobilizuje urzędników do szybszej pracy – w większości przypadków na wydanie decyzji będą mieli miesiąc.

MEDIACJA

W celu zakończenia trudnych do rozwiązania sporów między stronami, zwłaszcza gdy stan
faktyczny lub prawny jest skomplikowany, wprowadzona zostaje instytucja mediacji. W przypadku mediacji pomiędzy organem administracyjnym a stroną, powoływany będzie profesjonalny mediator figurujący w rejestrze sądowym. W trakcie sporu między stronami mediatorem może być dowolnie wybrana osoba, lecz nigdy urzędnik zaangażowanego w postępowanie organu. Korzystanie z mediacji jest dla stron dobrowolne, a wszelkie informacje pozyskane od nich w trakcie procesu są poufne. Prawodawcy, prześledziwszy statystyki, stwierdzili, że decyzje w postępowaniu cywilnym będące skutkiem mediacji są obecnie znacznie rzadziej zaskarżane niż te wydane wprost przez organ wymiaru sprawiedliwości. Nowe przepisy, wprowadzające tę procedurę do postępowań administracyjnych mają za zadanie nie tylko zwiększyć satysfakcję stron z załatwienia ich spraw, lecz także ograniczyć liczbę odwołań do organów wyższych. Jednocześnie resort podkreśla, że instytucja mediacji nie zwalnia urzędników z obowiązku podjęcia wszelkich starań, aby w przypadku niejasności w postępowaniu ustalić stan faktyczny i prawny.

PROCEDURY NAKŁADNIA KAR

Nowelizacja KPA precyzuje też procedury nakładania pieniężnych kar administracyjnych, które do tej pory były często niejasne. Wymienione są okoliczności, które organ musi uwzględnić, nakładając karę, takie jak m.in. waga naruszenia prawa, częstotliwość niedopełniania obowiązków przez stronę w przeszłości oraz warunki osobiste strony. Ponadto, w przypadku gdy waga czynu zabronionego jest znikoma, a strona zaprzestała zachowania, które naruszało prawo, urząd ma obowiązek odstąpić zupełnie od wymierzenia kary.

Wydaje się więc, że nowe przepisy będą chronić obywateli przed schematycznymi karami finansowymi w postępowaniu administracyjnym, nieadekwatnymi do ich indywidualnego naruszenia prawa.

Nowelizacja Kodeksu Postępowania Administracyjnego zawiera znacznie więcej istotnych zmian przepisów prawa, dotyczących m.in. postępowania uproszczonego, instytucji ponaglenia, rozstrzygania wątpliwości prawnych na korzyść strony czy też przedawnienia
(w kontekście nakładania kar pieniężnych).

Te zmiany nie bez powodu nazywane są rewolucyjnymi. Należy jednak pamiętać, że poza ułatwieniami wynika z nich dużo nowych obowiązków – przede wszystkim dla urzędników.

źródło: https://www.mr.gov.pl/media/37290/Nowelizacja.pdf

Więcej na temat nowelizacji KPA powiemy na dwudniowym szkoleniu:
Nowelizacja KPA od czerwca 2017 - skutki prawne i praktyczne dla przebiegu postępowania administracyjnego