Raport KOBIZE a opłaty środowiskowe. Jak poprawnie wypełnić raport do Krajowej bazy za 2023 rok?
Co to jest KOBiZE?
KOBiZE to skrót, pod którym kryje się Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami. Do jego zadań należy między innymi prowadzenie Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji. To właśnie dzięki tej działalności KOBiZE znany jest licznym polskim przedsiębiorcom, którzy w ramach prowadzonej działalności korzystają ze środowiska w zakresie emisji do powietrza. Są oni bowiem zobowiązani do składania corocznego raportu w zakresie swojej działalności emisyjnej. Funkcjonowanie KOBiZE regulowane jest przez ustawę z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 673).
Co zawiera Krajowa baza? Raporty dotyczące emisji
Na stronie internetowej KOBIZE i w wyżej wymienionej ustawie można znaleźć pełen wykaz informacji, które baza ta zawiera. Są to m.in.: miejsca korzystania ze środowiska, urządzenia, których eksploatacja powoduje emisje, środki techniczne mające na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji, wielkość emisji, przedsięwzięcia inwestycyjne, aktywności związane z prowadzeniem działalności przemysłowej, transportem, rolnictwem, leśnictwem i sektorem usług i wiele innych.
Informacje te są w większości wprowadzane do bazy przez podmioty korzystające ze środowiska, których działalność powoduje emisję. Robią to poprzez roczne raporty dotyczące emisji. Do kiedy należy złożyć raport KOBiZE? Podmioty te mają obowiązek złożyć go do końca lutego każdego roku. Sprawozdanie KOBiZE 2023 należy więc złożyć do 29 lutego 2024 roku. Raport taki składa się z trzech sprawozdań: sprawozdań dla miejsc korzystania ze środowiska (MKzŚ), sprawozdania z eksploatacji urządzeń, sprawozdania z przedsięwzięć inwestycyjnych.
Przygotowanie raportu stwarza niekiedy problemy i budzi wiele wątpliwości.
|
JEŚLI CHCESZ DOWIEDZIEĆ SIĘ, JAK KROK PO KROKU PRZYGOTOWAĆ RAPORT DO KOBIZE, |
Raport do KOBiZE – kto musi go złożyć?
Często pojawia się pytanie, czy sprawozdania do KOBiZE są obowiązkowe? Dla wielu podmiotów tak. Każde przedsiębiorstwo, niezależnie od branży lub skali działania, zobowiązane jest uwzględniać w swojej działalności wymagania formalno-prawne, wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska i przepisów wykonawczych.
Wystarczy, że w przedsiębiorstwie eksploatowane są samochody służbowe lub korzysta się z klimatyzacji, by na przedsiębiorcy spoczywał obowiązek naliczenia opłaty środowiskowej oraz złożenia stosownego sprawozdania do marszałka województwa i KOBiZE. Nawet właściciele niewielkich firm mają do spełnienia szereg obowiązków prawnych dotyczących ochrony środowiska, a trzeba pamiętać, że nieznajomość przepisów nie stanowi taryfy ulgowej w momencie kontroli.
Zgodnie z art. 3 pkt 20 p.o.ś. przez podmiot korzystający ze środowiska rozumie się także podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej, np. szkoły, fundacje, gminy (budynki urzędów, np. ogrzewanie w budynkach komunalnych i zarządzanych przez gminy), szpitale czy wspólnoty mieszkaniowe.
Okazuje się, że poza raportem do KOBiZE, dotyczącym emisji, które miały miejsce w danym roku sprawozdawczym i który wejdzie w skład Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji, podmioty te mają obowiązek sprawozdawczy względem marszałka województwa. Raport do marszałka to wykazy opłatowe, czyli wykazy zawierające informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska wykorzystane do ustalenia wysokości opłat. Powinien on być przygotowany na podstawie raportu do KOBiZE. Oba raporty muszą być spójne, co wbrew pozorom nie jest oczywiste.
Jak przygotować raport do Krajowej bazy KOBiZE?
Mimo że informacje na stronie KOBiZE są stosunkowo klarowne i można znaleźć tam instrukcje dotyczące wprowadzania poszczególnych danych, raporty do Krajowej bazy wciąż budzą wątpliwości. Nie zawsze jest oczywiste, jakich użyć przeliczników czy wskaźników emisji. Sytuacja każdego przedsiębiorstwa jest indywidualna, co może powodować niepewność poprawności uzupełnianych danych. Warto wiedzieć, na co zwrócić szczególną uwagę podczas przygotowywania corocznego raportu do Krajowej bazy KOBiZE.
Niezbędne jest przede wszystkim wprowadzanie do raportu danych emisyjnych w sposób spójny z prowadzonymi przez podmiot innymi rodzajami sprawozdawczości, w tym dotyczącymi opłat za korzystanie ze środowiska, a także sprawozdaniami GUS i PRTR. Błędne przygotowanie raportu do KOBIZE może mieć wpływ na ustalenie wysokości opłaty za korzystanie ze środowiska i tym samym skutkować sankcją za niesporządzenie i/lub niewnoszenie opłat za korzystanie ze środowiska. Bardzo istotny jest także fakt, że dane wykazywane w sprawozdaniu z naliczonych opłat za korzystanie ze środowiska powinny być spójne z danymi wprowadzanymi do krajowej bazy KOBiZE.
Należy także zwrócić uwagę na poprawny dobór źródeł danych o emisji z poszczególnych instalacji i źródeł emisji. Mogą to być m.in. publikacje określające wskaźniki emisji dla danych procesów, sprawozdania z pomiarów okresowych, raporty z pomiarów ciągłych, karty charakterystyk stosowanych preparatów, itp. Ważne jest także poprawne wprowadzanie do raportu w Krajowej bazie informacji o posiadanych decyzjach administracyjnych dotyczących emisji do powietrza i o dokonanych zgłoszeniach eksploatacji instalacji, których eksploatacja nie wymaga pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza.
Do sporządzenia rocznego raportu do Krajowej bazy potrzebnych jest wiele informacji, często bardzo szczegółowych, np. współrzędne geograficzne zakładu i emitorów, wysokość emitorów, średnica, prędkość gazów odlotowych, data oddania instalacji do użytkowania itp. W raporcie KOBiZE dane muszą być wprowadzone odrębnie dla każdego zakładu. Nie ma tu zastosowania podział na województwa. Między innymi z tych względów wypełnienie go jest bardziej pracochłonne niż wypełnienie sprawozdania do urzędu marszałkowskiego.
Jak wprowadzić raport do Krajowej bazy?
Raport dotyczący emisji przekazuje się do KOBiZE w formie elektronicznej. Aby raport wprowadzić do Krajowej bazy, należy w pierwszej kolejności zarejestrować podmiot w Krajowej bazie. Na stronie internetowej www.krajowabaza.kobize.pl znajduje się przygotowany w tym celu formularz. Gdy krok ten mamy już za sobą, korzystając z tej samej witryny, możemy rozpocząć wprowadzanie danych do raportu. W tym celu należy się zalogować, a następnie przystąpić do wypełniania raportu.
Po zakończeniu wprowadzania raportu dotyczącego emisji, mamy także możliwość wygenerowania wykazu opłatowego na podstawie informacji zawartych w raporcie. Ma to na celu ułatwienie zobowiązanym podmiotom spełnienie obowiązku przekazania drugiego z raportów, kierowanego do marszałka województwa, zawierającego wykaz opłatowy. Dzięki funkcjonalności tej łatwiej jest spełnić wymóg dotyczący spójności obu raportów. Umożliwia ona także wprowadzenie danych, wyliczenie opłaty i wygenerowanie wykazu w zakresie składowania odpadów.
Dane te generowane są do dokumentu Word, co daje możliwość ich późniejszego edytowania. Należy pamiętać, że wygenerowanie dokumentu nie jest jednoznaczne z przesłaniem go do marszałka. Podmiot zobowiązany musi zrobić to we własnym zakresie. Wykaz opłatowy powinien zostać przekazany do właściwego marszałka województwa do dnia 31 marca za poprzedni rok kalendarzowy.
Zmiany w KOBiZE
Sprawozdania do KOBiZE są obszarem, w którym często pojawiają się zmiany. Przedsiębiorcy muszą na bieżąco śledzić aktualny stan prawny dotyczący Krajowej bazy i związanych z nią obowiązków.
Jedne z ostatnich zmian w bazie KOBIZE wprowadza rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 26 października 2022 r. w sprawie szczegółowego zakresu informacji zawartych w raporcie oraz sposobu jego wprowadzania do Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. poz. 2217), ustalające podział użytkowników Krajowej bazy oraz zmiany w formularzach i sposobie logowania do systemu.
W 2023 wprowadzono możliwość składania uproszczonej wersji raportu przez tak zwane „małe” podmioty korzystające ze środowiska. Jest to wyjście naprzeciw oczekiwaniom tej grupy podmiotów w zakresie realizacji obowiązku sprawozdawczego.
Ponadto warto zwrócić uwagę, że rzetelnie przygotowany raport KOBIZE z uwzględnieniem wszystkich źródeł emisji może stanowić w przyszłości podstawę do obliczenia śladu węglowego, czyli całkowitej sumy emisji gazów cieplarnianych, wytwarzanych bezpośrednio lub pośrednio przez organizację, produkt czy usługę.
Zapraszamy na szkolenie, które pomoże ci prawidłowo wypełnić raporty do KOBiZE oraz do marszałka województwa
Raportowanie do KOBiZE i opłaty za korzystanie ze środowiska >>
SPRAWDŹ PROGRAM i SZCZEGÓŁY ORGANIZACYJNE >>
