Dyrektywa „plastikowa” w końcu w Polsce? Kiedy wejdą w życie przepisy SUP
Jakiś czas temu pisaliśmy o projekcie ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw. Jest to dokument wprowadzający przepisy tzw. dyrektywy „plastikowej” na grunt polski. O szczegółach przeczytasz w artykule „Dyrektywa plastikowa” (SUP). Jakie zmiany wprowadza i kiedy wchodzi w życie? Obecnie proces legislacyjny został zakończony.
AKTUALNE INFORMACJE NA TEMAT PRZEPISÓW WYNIKAJĄCYCH Z DYREKTYWY PLASTIKOWEJ (SUP)
ZNAJDZIESZ W NAJNOWSZYM ARTYKULE:
> Dyrektywa SUP (dyrektywa "plastikowa") już obowiązuje. Nowe obowiązki polskich przedsiębiorców <
Dyrektywa plastikowa 2023 – kiedy wejdzie w życie?
Proces legislacyjny projektu rozciągnął się w czasie, a termin narzucony przez Unię Europejską (3 lipca 2021 r.) dawno minął. Obecnie jednak prace nad nim zostały zakończone - 27 kwietnia 2023 roku prezydent podpisał ustawę, więc dyrektywa plastikowa wkrótce wejdzie w życie.
Ustawa z dnia 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem:
- art. 2, art. 5, art. 9–11 oraz art. 19, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia (zmiany w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, zmiany w ustawie z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, zmiany w ustawie z dnia 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy – Prawo wodne, zmiany w ustawie z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw, zmiany w ustawie z dnia 27 października 2022 r. o zakupie preferencyjnym paliwa stałego dla gospodarstw domowych),
- art. 1 pkt 5 w zakresie art. 3b ust. 3 i pkt 18 w zakresie art. 40a pkt 3 oraz art. 7 pkt 4 w zakresie art. 14b i pkt 9, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2024 r. (obowiązki zapewnienia opakowań alternatywnych przez jednostki handlu detalicznego i hurtowego, jednostki gastronomiczne oraz sprzedających za pośrednictwem automatów vendingowych oraz obowiązki przymocowania zakrętek i wieczek do pojemników jednorazowego użycia z tworzyw sztucznych na napoje do 3 litrów pojemności),
- art. 8 pkt 2, który wchodzi w życie z dniem 22 grudnia 2024 r. (dot. zanieczyszczeń wód morskich),
- art. 8 pkt 1, który wchodzi w życie z dniem 30 marca 2025 r. (dot. zanieczyszczeń wód morskich).
Ustawa przewiduje również późniejsze stosowanie (od 1 stycznia 2024) niektórych przepisów dotyczących:
- Pobierania opłaty od użytkowników końcowych za udostępnianie produktów z tworzyw sztucznych jednorazowego użycia, które podlegają ograniczeniu zużycia – zał. 6 ustawy zmienianej oraz wszystkich przepisów powiązanych dotyczących wysokości opłat, kar i sposobu ich wnoszenia.
- Ponoszenia kosztów przez wprowadzających do obrotu produktów wymienionych w załączniku 9 ustawy zmienianej oraz wszystkich przepisów powiązanych dotyczących wysokości opłat, kar i sposobu ich wnoszenia
- Ponoszenia kosztów przez wprowadzających narzędzia połowowe oraz wszystkich przepisów powiązanych dotyczących wysokości opłat, kar i sposobu ich wnoszenia.
NAJNOWSZĄ WIEDZĘ O ZMIANACH WYNIKAJĄCYCH Z WDROŻENIA |
Jakie akty prawne zmienia ustawa wdrażająca SUP?
Choć nowe uregulowania dotyczą głównie ekologii i ochrony środowiska, to swoim zakresem obejmują także inne ustawy. Poniżej pełna lista aktów prawnych, które zmienia tzw. ustawa SUP (single-use plastics):
- ustawa o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw,
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2020 r. poz. 1219, 1378, 1565, 2127 i 2338),
- ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (Dz. U. z 2018 r. poz. 1932, z późn. zm.),
- ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2020 r. poz. 797 i 875),
- ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2020 r. poz. 310),
- ustawa z dnia 12 września 2002 r. o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunkowych ze statków (Dz. U. Nr 166, poz. 1361).
Cel ustawy wdrażającej dyrektywę SUP
W Ocenie skutków Regulacji sporządzonym dla projektu ustawy wdrażającej czytamy, że „głównym celem projektu ustawy jest zmniejszenie ilości odpadów powstających z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych obecnych w środowisku naturalnym, w szczególności w środowisku morskim, które stanowią poważne zagrożenie dla jego właściwego funkcjonowania i zagrażają zdrowiu człowieka."
Jakie zmiany wprowadza tzw. ustawa SUP?
Aby osiągnąć powyższe cele konieczne są zmiany w prawie krajowym. Obejmują one przede wszystkim:
- Nowe opłaty dla przedsiębiorców
Ustawa wprowadza obowiązek dla jednostek handlu detalicznego i hurtowego, jednostek gastronomicznych oraz sprzedających za pośrednictwem urządzeń vendingowych dotyczący pobierania opłaty od użytkowników końcowych za udostępnianie im produktów za jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 6 do ustawy zmienianej (kubki na napoje z pokrywkami i wieczkami oraz pojemniki na żywność, w tym pojemniki typu fast food lub inne posiłki gotowe do bezpośredniego spożycia).
- Zakaz wprowadzania do obrotu niektórych produktów
Ustawa zakazuje wprowadzania do obrotu produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych wymienionych w załączniku nr 7 do ustawy zmienianej oraz wyrobów wykonanych z oksydegradowalnych tworzyw sztucznych (patyczki higieniczne, sztućce, talerze, słomki, mieszadełka do napojów, patyczki do balonów, pojemniki na żywność i napoje wykonane z poliestru ekspandowanego (EPS)).
- Nowy obowiązek znakowania niektórych produktów
Ustawa wprowadza obowiązek opatrzenia widocznym, czytelnym i nieusuwalnym oznakowaniem – na opakowaniu lub na samym produkcie – każdego produktu jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, wymienionego w załączniku nr 8 do ustawy zmienianej (podpaski higieniczne, tampony i ich aplikatory, chusteczki nawilżane, wyroby tytoniowe z filtrami z tworzyw sztucznych i filtrów z tworzyw sztucznych oraz kubki na napoje).
- Nowe opłaty dla wprowadzających produkty
Ustawa wprowadza obowiązek pokrywania kosztów związanych z zagospodarowaniem odpadów powstałych z wprowadzanych produktów z tworzyw sztucznych jednorazowego użycia wymienionych w załączniku 9 ustawy zmienianej. Obowiązek dotyczy wprowadzających do obroty produkty czyli producentów tych produktów, importerów i zakupujących te produkty wewnątrzwspólnotowo.
- Odpowiedni poziom udziału recyklatu w opakowaniach
Według ustawy, w roku 2025 co najmniej 25% (dla butelek PET) udziału tworzyw sztucznych w butelkach jednorazowego użytku na napoje o pojemności do 3l ma pochodzić z recyklingu. W roku 2030 ma to być co najmniej 30% (dla wszystkich). Obowiązek ten realizować ma wprowadzający produkt w opakowaniu np. producent napojów.
- Przymocowane zakrętki i wieczka
Ustawa zobowiązuje przedsiębiorców do stosowania zakrętek i wieczek trwale przymocowanych pojemników na napoje o pojemności do 3l wykonanych z tworzyw sztucznych. Obowiązek ten realizować ma wprowadzający produkt w opakowaniu np. producent napojów.
- Nowy obowiązek zbierania odpadów butelek do 3l
Według ustawy, poziom zbierania jednorazowych butelek z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3l w roku 2025 ma wynieść co najmniej 77%. W roku 2030 ma to być co najmniej 90%.
- Poszerzenie obowiązków w zakresie prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych
Ustawa zobowiązuje przedsiębiorców wprowadzających produkty oraz przedsiębiorców wprowadzających produkty w opakowaniach do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych dotyczących produktów wymienionych w załączniku 10 ustawy zmienianej.
Wszystkie nowe obowiązki objęte są również obowiązkiem rejestracji w BDO oraz prowadzenia odpowiedniej ewidencji i sporządzania sprawozdań w tym zakresie.
Przedsiębiorcy zobowiązani są do rejestracji lub aktualizacji wpisu w rejestrze BDO w terminie do 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (ustawa wchodzi w życie 14 dni po ogłoszeniu w dzienniku ustaw).
Ogłoszenie ustawy przewidywane jest na maj 2023 roku.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta (ROP)
Analizując powyższe zmiany, można zauważyć, że wiele z nich nakłada nowe obowiązki na przedsiębiorców wprowadzających do obrotu opakowania i inne przedmioty jednorazowego użytku. Jest to uzupełnienie tzw. rozszerzonej odpowiedzialności producenta, która funkcjonuje już w prawie Polskim.
Rozszerzona odpowiedzialność producenta jest mechanizmem regulującym zarządzanie i gospodarowanie niektórymi typami odpadów. Dotyczy m.in. odpadów opakowaniowych, sprzętu elektrycznego i elektronicznego, zużytych baterii i akumulatorów oraz pojazdów wycofanych z eksploatacji.
Obecnie rolą producentów jest zapewnienie systemu zbierania, doczyszczanie, sortowanie i recykling. Powinni oni również dbać, by osiągane były odpowiednie poziomy recyklingu poszczególnych odpadów opakowaniowych. Projekt ustawy wdrażającej dyrektywę SUP dodatkowo rozszerza zakres obowiązków w ramach rozszerzonej odpowiedzialności producenta.
Jak przygotować się do zmian w zakresie opakowań w 2023 roku?
Wdrożenie do polskiego systemu prawnego tzw. dyrektywy plastikowej (dyrektywy SUP) oznacza dla rynku bardzo duże zmiany. Warto już teraz zapoznać się z nimi i odpowiednio przygotować, by nie zaważyły na powodzeniu biznesu w przyszłości.
Zapraszamy na szkolenie omawiające zmiany związane z wdrożeniem dyrektywy plastikowej:
Dyrektywa „plastikowa” w przepisach polskich,
czyli nowe wymagania wynikające z single used plastics (SUP) dla opakowań i produktów objętych ustawą