Dyrektywa cyfrowa i towarowa. Zmiany w prawie – ochrona dla konsumenta
W styczniu 2023 do polskiego porządku prawnego weszły nowe przepisy w zakresie gwarancji i rękojmi. Jest to związane z implementacją dwóch unijnych aktów prawnych: tzw. dyrektywy cyfrowej oraz tzw. dyrektywy towarowej. Co się zmienia i jak wdrożyć nowe przepisy w swojej działalności?
Od kiedy obowiązują zmiany w prawach konsumenta?
Unia Europejska wydała szereg aktów prawnych, których głównym zadaniem jest wsparcie i ochrona konsumentów w państwach członkowskich. Są to:
- Dyrektywa „Omnibus”, której przepisy zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego ustawą z dnia 1 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta oraz niektórych innych ustaw.
Nowelizacja weszła w życie 1 stycznia 2023 roku.
- Dyrektywa cyfrowa w sprawie niektórych aspektów umów o dostarczanie treści cyfrowych i usług cyfrowych (np. e-booki, audiobooki, aplikacje itp.) oraz dyrektywa towarowa w sprawie sprzedaży towarów, w tym towarów z elementami cyfrowymi – przeniesione na polski grunt prawny ustawą z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy Kodeks cywilny oraz ustawy Prawo prywatne międzynarodowe.
Nowe przepisy również weszły w życie 1 stycznia 2023 roku.
Dyrektywa cyfrowa i dyrektywa towarowa – cel zmian
Jak czytamy na stronie Sejmu RP, celem ostatnich zmian, wprowadzonych przez dyrektywę cyfrową i dyrektywę towarową, jest ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów zawartych między przedsiębiorcami a konsumentami o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych oraz umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą a konsumentem, w tym:
- przepisów dotyczących tzw. zgodności zakupionych towarów z umową,
- środków ochrony prawnej przysługujących konsumentowi w przypadku braku takiej zgodności (odpowiedzialność przedsiębiorcy za wady towaru wobec konsumenta – rękojmia i gwarancja konsumencka),
- sposobów korzystania z tych środków (uprawnień przysługujących konsumentowi jako kupującemu), a także gwarancji handlowych.
Celem dyrektywy cyfrowej (DCD) jest wprowadzenie:
- przepisów dotyczących zgodności tzw. treści cyfrowej (np. gry i programy komputerowe) lub usługi cyfrowej (np. e-mail, media społecznościowe, wyszukiwarki internetowe) z umową,
- środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową lub ich niedostarczenia konsumentowi
- oraz sposobów korzystania z tych środków (np. aktualizacje oprogramowania),
- a także przez ustanowienie przepisów dotyczących zgodności towarów z umową, środków ochrony (np. odpowiedzialność za wady programu komputerowego, plików).
Dotychczas kwestie dotyczące umów o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej nie były uregulowane w polskim prawie.
W uzasadnieniu do projektu możemy także przeczytać, że zasadniczym celem obu dyrektyw jest przyczynianie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnianie przy tym wysokiego poziomu ochrony konsumentów.
Ustawa z dnia 4 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o prawach konsumenta, ustawy Kodeks cywilny oraz ustawy Prawo prywatne międzynarodowe będzie miała duże znaczenie dla rynku e-commerce w Polsce. Sklepy internetowe są przez nią zobowiązane do wdrożenia szeregu zmian w swojej działalności.
Dyrektywa cyfrowa i dyrektywa towarowa – jakie zmiany wprowadzają?
Dyrektywa cyfrowa i towarowa wprowadzają między innymi zmiany w zakresie rękojmi (do tej pory przepisy dotyczące tego tematu znajdowały się w Kodeksie cywilnym) i gwarancji. Najważniejsze z nich to:
- Wprowadzono hierarchię uprawnień konsumenta z tytułu rękojmi. W pierwszej kolejności konsument będzie miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową przez jego naprawę lub wymianę. Dopiero, jeśli okaże się to niemożliwe czy nieopłacalne, konsument będzie miał możliwość skorzystania z kolejnych uprawnień: obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy.
- Doprecyzowane zostały zasady postępowania, gdy zakupiony towar jest niezgodny z umową. Zmieniła się sama definicja zgodności z umową – obecnie jest ona znacznie bardziej wyczerpująca. Wskazane zostały w niej konkretne warunki, jakim mają odpowiadać towary, aby mogły być uznane za zgodne z umową.
- Wydłużono okres dochodzenia roszczeń z tytułu rękojmi – z 2 do 6 lat.
- Zmodyfikowano także czas na zgłoszenie reklamacji towarów nowych przez konsumenta – został on wydłużony z 1 do 2 lat.
- Ustawowy czas odpowiedzi sprzedawcy na reklamację został zaś skrócony z 30 do 14 dni. Po tym czasie reklamacja zostaje uznana za rozpatrzoną pozytywnie.
Co jeszcze zmieni się po 1 stycznia 2023?
- Nowe przepisy wprowadzają regulacje dotyczące płatności za treści i usługi cyfrowe – także w sytuacji, gdy opłatą są dane osobowe użytkownika. Chodzi np. o uzyskanie dostępu do e-booka po wyrażeniu zgody na wysyłkę newslettera. Można powiedzieć, że zgodnie z nowymi przepisami, dane osobowe stają się oficjalną walutą.
- Ustawa wprowadza do polskiego systemu prawnego nową kategorię towarów: towary z elementami cyfrowymi („smart”). Chodzi np. o popularne smartwatche, które działają wyłącznie z aplikacją na smartfony, która stanowi ów „element cyfrowy”.
- Na przedsiębiorcach spocznie nowy obowiązek informowania konsumenta o aktualizacjach niezbędnych do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarczania ich konsumentowi.
Konsument będzie natomiast zobowiązany do zainstalowania takich aktualizacji w rozsądnym czasie po ich dostarczeniu – przeciwnym razie przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, który wynika wyłącznie z braku aktualizacji.
Jak dostosować firmę do zmian wynikających z dyrektyw cyfrowej i towarowej?
Zmiany wprowadzone przez implementację dyrektywy cyfrowej i dyrektywy towarowej nakładają na przedsiębiorców wiele nowych obowiązków. Warto upewnić się, że są one realizowane prawidłowo, co zabezpieczy firmę przed problemami natury prawnej i możliwymi karami.
Aby zyskać pewność poprawności wdrożonych procedur zapraszamy na szkolenia: