
BDO: zgłoszenie, sprawozdanie, przepisy i rejestracja krok po kroku. Kompleksowy przewodnik dla przedsiębiorców
Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) to podstawowy element polskiego systemu zarządzania odpadami. Ma na celu monitorowanie i kontrolę przepływu odpadów oraz produktów wprowadzanych na rynek. Dla przedsiębiorców zrozumienie zasad funkcjonowania BDO jest niezbędne do prawidłowego wypełniania obowiązków prawnych i unikania potencjalnych sankcji.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie jest znaczenie rejestru BDO dla przedsiębiorców,
- jakie przepisy regulują zgłoszenia do BDO,
- kogo obowiązuje zgłoszenie BDO?
- jak dokonać zgłoszenia do BDO,
- jakie sprawozdania przedsiębiorcy muszą składać co roku,
- kiedy trzeba dokonać wypisu z BDO,
- jakie są najczęstsze wyzwania przy korzystaniu z systemu BDO.
Wprowadzenie do BDO. Podstawy i znaczenie dla firm
Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) to system teleinformatyczny, który powstał z myślą o skutecznej kontroli gospodarki odpadami w Polsce. Został uruchomiony w 2020 roku i od tego czasu stanowi podstawowe narzędzie do kontroli i ewidencji.
System ten obejmuje:
-
rejestr podmiotów wprowadzających produkty, opakowania i gospodarujących odpadami,
-
elektroniczną ewidencję odpadów,
-
sprawozdawczość środowiskową.
Cel BDO
Celem BDO jest:
- monitorowanie przepływu odpadów,
- zapewnienie zgodności działań poszczególnych podmiotów z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska w zakresie gospodarki odpadami, opakowaniami i produktami w ramach przedłużonej odpowiedzialności producenta (dotyczy mi.in. SEiE, baterii, akumulatorów, opon, preparatów smarowych oraz produktów SUP).
Każda firma, która wytwarza odpady inne niż komunalne, wprowadza na rynek produkty w opakowaniach, SEiE, opony, oleje smarowe, baterie czy akumulatory, czy produkty SUP podlega obowiązkowi rejestracji w BDO. Dzięki temu system pozwala organom kontrolnym na bieżąco monitorować gospodarowanie odpadami, co z kolei ogranicza szarą strefę w tej branży.
Przedsiębiorcy są zobowiązani do właściwego wpisu w rejestr BDO oraz realizacji szeregu obowiązków w zakresie ewidencji i sprawozdawczości poprzez bazę. Dotyczy to zarówno wytwarzanych odpadów, jak i wprowadzanych na rynek produktów oraz opakowań.
Nowe obowiązki przepisów SUP wdrażają dodatkowo zakazy wprowadzania na rynek wybranych produktów, konieczność oznakowania oraz pobierania i wnoszenia nowych opłat z tytułu korzystania lub/i wprowadzania na rynek produktów jednorazowego użycia.
Brak wpisu do BDO może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi, w tym karami finansowymi od 1 tysiąca do nawet 1 miliona złotych. Znajomość tego systemu i obowiązków z nim związanych jest więc kluczowa dla każdego przedsiębiorcy.
Przepisy prawne związane z rejestracją w BDO
Obowiązki związane z BDO, w tym zgłoszenie do BDO, wynikają przede wszystkim z:
-
Ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi
-
Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej
-
Ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
-
Rozporządzeń wykonawczych do tych ustaw, określających szczegółowe zasady prowadzenia ewidencji i sprawozdawczości
Zmiany w gospodarce odpadami od 2025 roku
- Od stycznia 2025 roku obowiązuje nowy wykaz odpadów zwolnionych z prowadzenia ewidencji (wszystkie odpady niebezpieczne – konieczność wpisów w rejestr BDO) – weryfikacja wpisów podmiotów do rejestru.
- Od stycznia 2025 roku odpady budowlane i rozbiórkowe zbiera się oraz odbiera selektywnie, z podziałem na co najmniej sześć frakcji.
W przypadku nieprowadzenia selektywnego zbierania, odbierania i sortowania odpadów budowlanych i rozbiórkowych wysokość kary wynosi od 1 000 do maksymalnie 1 000 000 złotych.
Obecnie procedowana jest zmiana zapisu dająca możliwość NIESEGREGOWANIA odpadów "u źródła" przez ich wytwórców (np. firmy remontowe, budowlane), tylko zlecenia tego obowiązku w formie umowy podmiotowi uprawnionemu do segregacji odpadów.
Kogo obowiązuje zgłoszenie BDO?
Obowiązek zgłoszenia do BDO obejmuje szeroki zakres podmiotów prowadzących działalność gospodarczą – i nie zawsze są to duże firmy.
W praktyce dotyczy każdego przedsiębiorcy, który: wytwarza odpady inne niż komunalne (np. z remontów, usług serwisowych, warsztatów, gastronomii), wprowadza na rynek produkty w opakowaniach, sprzęt elektryczny i elektroniczny, oleje smarowe, baterie i akumulatory, opony, a także pojazdy, prowadzi sklep, kawiarnię, hotel czy restaurację lub firmę cateringową.
Jeśli na przykład prowadzisz sklep internetowy i wysyłasz towar w kartonach, formalnie wprowadzasz opakowania na rynek i powinieneś być zarejestrowany w BDO.
Wpis do rejestru a wielkość firmy
Obowiązek wpisu do rejestru BDO jest niezależny od wielkości firmy czy liczby pracowników. Nawet jednoosobowa działalność może być objęta tym obowiązkiem, jeśli spełnia powyższe kryteria.
Niedopełnienie obowiązku zgłoszenia skutkuje poważnymi sankcjami finansowymi, dlatego każdy przedsiębiorca powinien dokładnie przeanalizować swoją działalność i sprawdzić, czy nie podlega rejestracji.
Zgodnie z przepisami, obowiązek rejestracji w systemie BDO dotyczy m.in.:
|
Zwolnienie ze zgłoszenia do BDO
Nie każda firma musi być jednak wpisana do rejestru BDO.
Zwolnienie z BDO – rozporządzenie
Na mocy rozporządzenia Ministra Klimatu z dnia 30 grudnia 2019 r., określono przypadki, w których nie trzeba prowadzić ewidencji odpadów, a więc i rejestrować się w BDO.
Dotyczy to m.in.:
-
wytwórców odpadów komunalnych,
-
rolników gospodarujących na powierzchni poniżej 75 ha,
-
firm, które przekazują odpady firmom zewnętrznym w ramach umów serwisowych.
Zwolnienie z BDO – limity
Jeśli Twoja działalność generuje niewielką ilość odpadów (poniżej określonych progów, np. 100 kg rocznie dla niektórych odpadów niebezpiecznych), możesz być zwolniony z ewidencji. Warto jednak każdorazowo zweryfikować to z aktualnymi przepisami.
Zgłoszenie do BDO krok po kroku
Rejestracja odbywa się w pełni elektronicznie poprzez system BDO. Proces ten może wydawać się prosty. W praktyce jednak bywa czasochłonny, szczególnie gdy przedsiębiorca nie jest pewien, jakie kody działalności wybrać (działy PKD i kody odpadów są podstawą przy zgłoszeniu).
Aby dokonać zgłoszenia do BDO, należy wykonać następujące kroki:
-
Weryfikacja obowiązku – najpierw należy sprawdzić, czy Twoja działalność podlega obowiązkowi wpisu (np. czy generujesz odpady inne niż komunalne, czy wprowadzasz produkty do obrotu).
-
Zalogowanie do systemu – wymagany jest Profil Zaufany lub e-dowód.
-
Wypełnienie wniosku – formularz zawiera dane firmy, informacje o prowadzonej działalności i odpady/produkty, których dotyczy zgłoszenie.
-
Oczekiwanie na zatwierdzenie wpisu – wniosek trafia do marszałka województwa, który ma 30 dni na rozpatrzenie sprawy.
Zgłoszenie BDO po terminie
Obowiązek zgłoszenia do BDO powstaje przed rozpoczęciem działalności.
Jeśli przedsiębiorca powinien był zarejestrować się w BDO, ale tego nie zrobił, powinien jak najszybciej nadrobić zaległości. W niektórych przypadkach można uniknąć kary, składając wniosek o wpis przed ewentualną kontrolą.
Sporządzanie sprawozdań w BDO. Co musisz wiedzieć?
Przedsiębiorcy wpisani do rejestru BDO są zobowiązani do składania corocznych sprawozdań:
-
sprawozdanie o wytworzonych odpadach i o gospodarowaniu nimi,
-
sprawozdanie o opakowaniach, sprzęcie, bateriach czy olejach (w zależności od działalności).
Termin składania sprawozdań za poprzedni rok upływa 15 marca.
Sprawozdawczość w BDO wymaga znajomości:
-
kodów odpadów (zgodnych z katalogiem odpadów),
-
sposobów zagospodarowania odpadów (odzysk, recykling, unieszkodliwienie),
-
jednostek miary i zasad raportowania masy odpadu.
W roku 2025 pierwszy raz obowiązują sprawozdania i opłaty wynikające z przepisów SUP. Wymaga to od podmiotów pełnej spójności prowadzonej ewidencji i sprawozdawczości z należnościami finansowymi.
Wykreślenie z BDO
Jeżeli zakończysz działalność objętą koniecznością wpisu do BDO (np. przestaniesz wytwarzać odpady z działalności gospodarczej), masz obowiązek złożyć wniosek o wykreślenie z rejestru.
Termin to 14 dni od dnia ustania przyczyn wpisu. Ignorowanie tego obowiązku również może skutkować konsekwencjami administracyjnymi.
Najczęstsze wyzwania przy korzystaniu z BDO. Jak im sprostać?
Obsługa systemu BDO może być skomplikowana, a przepisy nie zawsze są jednoznaczne.
Aby zyskać pewność co do poprawności realizowanych obowiązków środowiskowych, warto skorzystać z eksperckiego wsparcia.
W J.G.Training zapraszany na specjalistyczne szkolenie:
Pozwala ono zdobyć praktyczną wiedzę i uniknąć błędów, które mogłyby skutkować wysokimi karami. To jedno z najbardziej cenionych szkoleń na rynku – skoncentrowane na praktycznych aspektach:
-
uczysz się obsługi systemu „na żywo”,
-
analizujesz przykłady z różnych branż,
-
masz dostęp do ekspertów, którzy znają najnowsze zmiany legislacyjne.
Serdecznie zapraszamy!