Logistyka VUCA oznacza strategie logisyczne na miarę XXI wieku.
21.05.2025

Łańcuchy dostaw w niepewnych czasach, czyli BANI i VUCA w logistyce. Modele logistyczne w świecie VUCA i BANI

Współczesny biznes przypomina żeglugę po wzburzonym oceanie – zmienne warunki, trudne do przewidzenia przeszkody, a do tego presja czasu i kosztów. Globalne kryzysy, wojny handlowe czy zmiany klimatyczne to tylko niektóre z wyzwań, z jakimi mierzą się menedżerowie logistyki.

Jak w takich realiach skutecznie zarządzać łańcuchem dostaw? Odpowiedzią może być podejście BANI oraz VUCA – nowoczesne koncepcje, które redefiniują sposób myślenia o przepływie towarów i informacji.

Z tego artykułu dowiesz się:

  • jakie są nowe wyznaczniki sukcesu w logistyce,
  • czym jest VUCA i koncepcja VUCA w logistyce,
  • czym jest BANI i koncepcja BANI w logistyce,
  • jakie są nowoczesne strategie zarządzania łańcuchem dostaw,
  • jak wykorzystać nowoczesne modele logistyczne w obsłudze łańcucha dostaw.

Zapraszamy na szkolenie z logistyki w modelu VUCA.

Elastyczność i odporność: nowe wyznaczniki sukcesu w logistyce

Jeszcze niedawno skuteczna logistyka opierała się głównie na efektywności i optymalizacji kosztów. Dziś najważniejszymi cechami stają się elastycznośćodporność.

Firmy, które umieją szybko reagować na zmiany i są przygotowane na niespodziewane wydarzenia, zyskują przewagę konkurencyjną.

  • Czy Twoja organizacja potrafi adaptować się do nowych warunków rynkowych?
  • Czy jesteś gotowy na zderzenie z kolejnym „czarnym łabędziem”?
  • Czy masz plan B, C, a nawet D na wypadek zakłóceń?

To pytania, które powinien dziś zadawać sobie każdy logistyk. W odpowiedzi na nie powstały koncepcje VUCA i BANI, które coraz śmielej wkraczają do świata logistyki. Pomagają one lepiej zrozumieć, w jakim otoczeniu żyjemy i jak się w nim odnaleźć.

Czym jest VUCA?

VUCA to akronim opisujący cztery kluczowe cechy współczesnego świata:

  • Volatility (zmienność),

  • Uncertainty (niepewność),

  • Complexity (złożoność),

  • Ambiguity (niejednoznaczność).

Termin ten pochodzi z amerykańskiego wojska i został spopularyzowany w latach 90. XX wieku.

Świat VUCA to świat, w którym stare modele przestają działać, a zmiany są szybkie oraz trudne do przewidzenia i interpretacji. Brzmi znajomo? Tak właśnie wygląda dziś codzienność działów logistyki.

VUCA w logistyce

VUCA w logistyce to podejście, które przyjmuje, że nie da się wszystkiego przewidzieć – ale można być przygotowanym na wiele scenariuszy.

W takim środowisku tradycyjne metody zawodzą. Nie zapewniają wystarczającej odporności na zakłócenia ani nie pozwalają szybko reagować na nowe wyzwania. To dlatego koncepcja VUCA w logistyce doskonale wpisuje się w realia gospodarcze XXI wieku. 

Oznacza ona zarządzanie łańcuchem dostaw, oparte na danych, ciągłym monitoringu ryzyka oraz budowie elastycznych struktur operacyjnych. Zakłada szybkie dostosowywanie się do zmian i tworzenie planów odpornych na nagłe, nieprzewidziane sytuacje.

W praktyce oznacza to m.in.:

  • stosowanie nowoczesnych narzędzi do analizy ryzyka,
  • inwestowanie w automatyzację i cyfryzację,
  • tworzenie relacji z wieloma dostawcami, by uniknąć uzależnienia od jednego źródła.

W logistyce w modelu VUCA nie chodzi tylko o reakcję na kryzys – chodzi o to, by być o krok przed nim. Organizacje, które przyjmują tę filozofię, są w stanie lepiej zarządzać zakłóceniami i wykorzystywać je jako przewagę konkurencyjną.

Koncepcja ta stanowi także odpowiedź na rosnące oczekiwania klientów i partnerów biznesowych. Coraz częściej wymagają oni terminowości, przejrzystości, odpowiedzialności oraz umiejętności działania w trudnych warunkach.

Przykład działań logistycznych w modelu VUCA
W obliczu kryzysu surowcowego firmy nie polegają już na jednym dostawcy, lecz tworzą sieci alternatywnych źródeł zaopatrzenia. Zwiększa to odporność na nieprzewidziane zdarzenia i skraca czas reakcji.

 

Czym jest BANI?

BANI to nowy model opisujący rzeczywistość. Jego założenia dobrze opisuje rozwinięcie akronimu:

  • Brittle (kruchość),

  • Anxious (niepokój),

  • Nonlinear (nieliniowość),

  • Incomprehensible (niezrozumiałość).

Choć VUCA wciąż dobrze oddaje charakter współczesnych wyzwań, to świat idzie o krok dalej. Dlatego w ostatnich latach coraz częściej mówi się o koncepcji BANI.

BANI to świat szybkich zmian, które są nieregularne, często irracjonalne i trudne do zrozumienia nawet dla ekspertów. W tym modelu zwraca się uwagę nie tylko na złożoność świata, ale też na jego psychologiczną i emocjonalną stronę. O ile VUCA kładzie nacisk na systemowe zrozumienie świata, BANI podkreśla jego nieprzewidywalność i emocjonalne skutki.

BANI w logistyce

Logistyka w modelu BANI to podejście, które zakłada, że systemy mogą się „łamać” w najmniej spodziewanym momencie. Oznacza jeszcze większe skupienie na psychologii zarządzania.

W tym modelu nacisk kładzie się na:

  • budowanie odporności psychicznej zespołów,
  • rozwój umiejętności adaptacyjnych,
  • korzystanie z narzędzi predykcyjnych, które pomagają reagować na pozornie chaotyczne zmiany,
  • empatię w relacjach biznesowych,
  • zdolności do pracy z danymi, których znaczenia nie da się jednoznacznie określić.

Koncepcja BANI w logistyce uwzględnia również fakt, że nie wszystko da się zrozumieć i zaplanować. Dlatego większą wagę przykłada się do kreatywnego rozwiązywania problemów, zdolności improwizacji oraz gotowości do eksperymentowania.

W takim świecie planowanie długoterminowe traci sens. Kluczową kompetencją staje się umiejętność szybkiego podejmowania decyzji na podstawie niepełnych informacji.

Przykład działań logistycznych w modelu BANI
W sytuacji nagłej awarii kluczowego systemu IT firma logistyczna uruchamia procedury awaryjne. Przede wszystkim jednak aktywuje interdyscyplinarny zespół reagowania kryzysowego, który improwizuje alternatywne sposoby komunikacji i zarządzania zamówieniami.

 

Nowoczesne strategie zarządzania łańcuchem dostaw

W dobie VUCA i BANI nie wystarczy już klasyczne planowanie „od A do Z”. Potrzebne są nowe strategie, takie jak:

  • zarządzanie scenariuszowe, które pozwala tworzyć plany działania dla różnych wariantów przyszłości,

  • digitalizacja logistyki z wykorzystaniem AI, IoT i blockchainu do śledzenia i przewidywania zakłóceń,

  • zwinność operacyjna, czyli zdolność do szybkiego przeorganizowania procesów bez utraty jakości usług,

  • ekosystemy współpracy, polegające na łączeniu sił z partnerami – także konkurencyjnymi – by wspólnie radzić sobie z wyzwaniami.

Takie działania z jednej strony zwiększają odporność na kryzysy, z drugiej – budują zaufanie wśród klientów i partnerów.

Koncepcja VUCA w logistyce – odpowiedź na wyzwania w dzisiejszym świecie

Czy Twoja organizacja naprawdę działa w duchu VUCA, czy tylko reaguje na kolejne zakłócenia? Czas postawić sobie to pytanie – zanim zrobi to rynek.

Świadomość wyzwań to pierwszy krok.

Drugi – to wdrożenie odpowiednich kompetencji, narzędzi i strategii. W tym kontekście ważną rolę odgrywają szkolenia i rozwój zawodowy zespołów logistycznych.

Nie wystarczy przeczytać o VUCA i BANI – trzeba zrozumieć, jak je realnie zastosować w codziennej pracy. Dlatego warto sięgnąć po sprawdzone źródła wiedzy, takie jak specjalistyczne szkolenia oferowane przez J.G.Training.

Zapraszamy na szkolenie z logistyki w modelu VUCA.

Polecamy w szczególności szkolenie:

Zarządzanie łańcuchami dostaw w erze VUCA i BANI.
Strategie, narzędzia i optymalizacja procesów w zmiennym środowisku

  • To praktyczne warsztaty, które pomogą Tobie i Twojemu zespołowi wypracować strategie odporne na zmienność, nieprzewidywalność i chaos.
     
  • Uczestnicy uczą się, jak analizować ryzyko, tworzyć elastyczne scenariusze działań oraz skutecznie zarządzać niepewnością.

Wszystkie szkolenia z obszaru logistyki znajdziesz TUTAJ >

Nie czekaj, aż kryzys zapuka do drzwi – przygotuj swój łańcuch dostaw już dziś. Czy Twoja logistyka jest gotowa na wyzwania świata VUCA i BANI?