Prezydent podpisał nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz niektórych innych ustaw. To pierwszy etap szykowanej od dawna reformy systemu planowania przestrzennego. Oznacza to duże zmiany dla gmin i inwestorów. Przeczytaj, co i kiedy się zmieni.
Cel zmian w planowaniu przestrzennym
Nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ma na celu uproszczenie, ujednolicenie i przyspieszenie procedur planistycznych w zakresie planowania przestrzennego. Jak czytamy na stronach rządowych, w rezultacie przewiduje się racjonalizację wydatków publicznych na rozwój i późniejszą eksploatację infrastruktury.
- Stanie się to m.in. poprzez wprowadzenie nowego narzędzia planistycznego – planu ogólnego, uchwalonego obligatoryjnie dla całej gminy, w randze aktu prawa miejscowego.
- Dzięki nowym przepisom gminy będą szybciej wyznaczać tereny pod inwestycje i zabudowę mieszkaniową, co zmniejszy koszty tych działań.
- Wzrośnie także rola opinii społecznej w sprawie planowania przestrzennego. Stanie się to za sprawą konsultacji społecznych, które mają być planowane częściej, w bardziej dogodnym dla interesariuszy czasie i miejscu.
- Politycy zapowiadają, że nowelizacja zlikwiduje bałagan w przestrzeni polskich miast i wsi oraz zapobiegnie niekontrolowanemu rozprzestrzenianiu się zabudowy i powszechnej obecnie patodeweloperce.
Od kiedy zmiany w planowaniu przestrzennym
Prezydent podpisał nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w dniu 24 lipca 2023 r. Weszła ona w życie 24 września 2023 r., jednak dla wielu przepisów wydłużono termin vacatio legis. Liczne nowe regulacje opatrzone zostały przepisami przejściowymi z zasadami prowadzenia inwestycji w stopniowo zmieniającym się stanie prawnym.
Na jedną z najważniejszych zmian, czyli wprowadzenie planów ogólnych, gminy mają czas do 1 stycznia 2026 r. Według ustawodawcy całość systemu zadziała właśnie wtedy, gdy gmina uchwali plan ogólny.
Rewolucja w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
Eksperci oceniają, że liczba i rodzaj zmian w planowaniu przestrzennym oznacza prawdziwą rewolucję. Za najistotniejszą zmianę uznawane jest wprowadzenie planu ogólnego gminy oraz zintegrowanego planu inwestycyjnego.
Plan ogólny gminy
Plan ogólny gminy to dokument, który zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Te jednak zachowają moc do dnia wejścia w życie planu ogólnego w danej gminie – nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2025 r. Jeśli po tym czasie gmina nie uchwali planu, nie będzie mogła wydawać nowych decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub o warunkach zabudowy.
Plan ogólny będzie określał:podział gminy na strefy planistyczne wraz z określeniem dla nich katalogu dopuszczalnych funkcji i profilem planistycznym oraz fakultatywne gminne standardy urbanistyczne.
Możliwe będzie także określenie w nim dodatkowo obszarów uzupełnienia zabudowy (tylko na tych terenach będzie możliwe wydawanie decyzji o warunkach zabudowy) oraz obszarów zabudowy śródmiejskiej.
Plan ogólny ma mieć zwięzłą i prostą formułę, dzięki czemu będzie łatwiejszy w odbiorze i standaryzacji.
Zintegrowany plan inwestycyjny
Zintegrowany plan inwestycyjny (ZPI) ma stanowić szczególną formę planu miejscowego. Gmina będzie mogła uchwalić go na wniosek inwestora. W momencie, kiedy tak się stanie, ważność stracą plany miejscowe lub ich części odnoszące się do terenu objętego uchwalonym zintegrowanym planem inwestycyjnym.
ZPI będzie narzędziem, które daje gminom większe możliwości w lokalizowaniu inwestycji z uwzględnieniem partycypacji społecznej i zasad ładu przestrzennego.
Rejestr Urbanistyczny
Kolejną ważną zmianą, którą wprowadza nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, jest Rejestr Urbanistyczny. Zacznie on obowiązywać od 2026 roku.
Rejestr będzie stanowił publiczne źródło informacji na temat danych przestrzennych z zakresu planowania i zagospodarowania przestrzennego. Ma on być bezpłatny i dostępny dla wszystkich zainteresowanych w formie online.
Zmiany w wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy
Dotychczasowe przepisy nie zapewniały gminom kontroli nad dowolnym rozlewaniem się zabudowy. Wymuszało to często na gminach dodatkowe inwestycje związane z komunikacją czy infrastrukturą społeczną i techniczną. Powiązanie decyzji o warunkach zabudowy z planem ogólnym gminy będzie przeciwdziałać takim sytuacjom.
Według nowych przepisów decyzja o warunkach zabudowy ma być uwarunkowana:
- położeniem na obszarze uzupełnienia zabudowy w planie ogólnym gminy,
- wymogiem zgodności z planem ogólnym w zakresie funkcji zabudowy oraz parametrów i wskaźników urbanistycznych.
Nowe decyzje będą ważne przez 5 lat. Przez ten czas inwestor będzie musiał m.in. uzyskać pozwolenie na budowę czy rozpocząć inwestycję.
Jak przygotować się do zmian w planowaniu przestrzennym
Omówione wyżej zmiany to tylko niektóre z bardzo dużej liczby nowości, które wprowadza reforma planowania przestrzennego. Niosą one ze sobą daleko idące konsekwencje dla gmin, które będą zmuszone w dużym stopniu przeorganizować dotychczasowe procedury.
Aby odpowiednio się do tego przygotować, warto wziąć udział w kompleksowym szkoleniu, omawiającym nowe przepisy:
> Pozostałe szkolenia, uwzględniające tematykę zmian w planowaniu i gospodarowaniu przestrzennym <
