Czym są konwencje transportowe?
05.03.2024

Czym są konwencje transportowe? Konwencja CMR i jej znaczenie w transporcie drogowym

Transport jest podstawą globalnej gospodarki, dlatego musi funkcjonować bezpiecznie i skutecznie na międzynarodową skalę. Aby było to możliwe, konieczne jest stosowanie standardów i zasad, które regulują działalność transportową. Przeczytaj, czym dokładnie są konwencje transportowe i czego dotyczy konwencja CMR. 

Z tego artykułu dowiesz się:

  • co to są konwencje transportowe,
  • jakie są rodzaje konwencji transportowych,
  • co to jest konwencja CMR,
  • co obejmuje konwencja CMR,
  • jakie znaczenie ma konwencja CMR dla transportu międzynarodowego,
  • jak ma się konwencja CMR do polskiego prawa przewozowego.

Konwencje transportowe – co to? 

Konwencje transportowe to międzynarodowe porozumienia, które ustalają normy, zasady i procedury dotyczące różnych aspektów transportu, takich jak: 

  • bezpieczeństwo, 
  • środki transportu, 
  • dokumentacja, 
  • odpowiedzialność przewoźników,
  • prawa i obowiązki stron umowy przewozu.

Zasady te są tworzone w celu zapewnienia jednolitego i efektywnego funkcjonowania systemu transportowego na skalę globalną.

Jak się ma konwencja CMR do prawa przewozowego?Rodzaje konwencji transportowych – przykłady

Na świecie funkcjonuje wiele rodzajów konwencji transportowych. Dotyczą one różnych środków transportu oraz różnych aspektów związanych z przemieszczaniem ładunków i pasażerów. Poniżej wymieniamy kilka najważniejszych dokumentów tego typu:

  1. Konwencja CMR. Dotyczy międzynarodowego przewozu drogowego. Określa prawa i obowiązki stron oraz warunki przewozu.
     
  2. Tzw. konwencja Haga-Visby. Konwencja międzynarodowa o ujednostajnieniu niektórych zasad dotyczących konosamentów, podpisana w Brukseli dnia 25 sierpnia 1924 r. (z późniejszymi zmianami). Dotyczy międzynarodowego przewozu morskiego towarów.
     
  3. Konwencja COTIF. Reguluje międzynarodowy przewóz kolejowy. Podobnie jak CMR, określa zasady przewozu, obowiązki i odpowiedzialność stron, organizację przewozów towarów niebezpiecznych itp.

Zawiera załączniki:

  • załącznik A: międzynarodowy przewóz osób i bagażu kolejami CIV,
  • załącznik B: umowa międzynarodowego przewozu towarów kolejami CIM,
  • załącznik C: regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych RID.
  1. Konwencja wiedeńska o ruchu drogowym. Określa zasady ruchu drogowego, także pieszego czy rowerowego, oraz regulacje dotyczące znaków drogowych.
     
  2. Konwencja TIR. Reguluje międzynarodowy transport towarów, szczególnie w kontekście celnym. Stanowi ułatwienie dla przewoźników dzięki funkcjonującemu w ramach Konwencji karnetowi TIR.
     
  3. Konwencja chicagowska. Konwencja o międzynarodowym lotnictwie cywilnym. Dotyczy zasad ruchu lotniczego: licencji, lotnisk, map lotniczych.
     
  4. Konwencja montrealska. Konwencja o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczących międzynarodowego przewozu lotniczego. Również dotyczy transportu lotniczego, jednak w zakresie przewozu osób i bagażu oraz towarów.

Czym jest konwencja CMR

Konwencja CMR (Konwencja o Umowie Międzynarodowego Przewozu Drogowego Towarów) jest kluczowym dokumentem dla międzynarodowego transportu drogowego. Powstała w 1956 roku i wciąż odgrywa istotną rolę w standaryzacji oraz ochronie interesów zarówno przewoźników, jak i klientów. Obowiązuje w przypadku zarobkowego transportu drogowego towarów w relacjach międzynarodowych pojazdami członowymi, naczepami i przyczepami.

UWAGA SZKOLENIE!


Wybrane zasady Konwencji CMR

Konwencja CMR ustanawia zestaw zasad, które regulują międzynarodowy przewóz drogowy. Określa prawa i obowiązki wszystkich stron zaangażowanych w proces transportu. Zasady w niej zawarte dotyczą m.in. wymienionych poniżej obszarów.

  • Odpowiedzialność przewoźnika

Przewoźnik drogowy jest odpowiedzialny za utratę, uszkodzenie lub opóźnienie dostawy towarów. Odpowiada on na zasadzie „ryzyka”, nie na zasadzie „winy”. Oznacza to, że ponosi odpowiedzialność nawet jeżeli szkoda nie wynikła z jego winy.
Od odpowiedzialności na zasadzie „ryzyka” można uwolnić się, wykazując jedną z okoliczności egzoneracyjnych, opisanych w art. 17 Konwencji CMR.

  • Ograniczenia odpowiedzialności

Według Konwencji CMR przewoźnik odpowiada za szkody w wysokości zależnej od wartości towaru, zadeklarowanej w liście przewozowym – nie więcej jednak niż 8,33 SDR (wirtualna waluta, której wartość w złotówkach określa NBP) za kilogram wagi brutto. Inaczej mówiąc, jeden kg utraconej wagi może generować odszkodowanie w kwocie maksymalnej 8,33 SDR.

  • Dokumentacja

Konwencja CMR wymaga użycia dokumentu, tzw. listu przewozowego CMR, który zawiera kluczowe informacje dotyczące przewozu, towarów i stron zaangażowanych w transakcję. Art. 6 Konwencji zawiera wytyczne co do jego zawartości. Trzy egzemplarze listu otrzymują odpowiednio: nadawca, odbiorca i przewoźnik.

Choć Konwencja nie narzuca oficjalnego wzoru listu przewozowego, to popularny w obiegu – choć nie jedyny – jest formularz opracowany przez prywatną organizację IRU ze Szwajcarii.

  • Postępowanie w razie sporu

Konwencja CMR określa postępowanie w przypadku ubytku, utraty towaru czy jego uszkodzenia, a także zasady działania w sytuacji opóźnienia w dostawie (składanie zastrzeżenia, a następnie reklamacji).​​ Art. 31 wskazuje sąd właściwy dla rozpatrywania sporów.

Co to jets konwencja CMR?Znaczenie konwencji CMR w transporcie drogowym

Konwencja CMR odgrywa kluczową rolę w międzynarodowym transporcie drogowym eliminuje bariery i ułatwia międzynarodowy handel, umożliwiając swobodne przemieszczanie towarów przez granice państw.

Dokument ten stanowi ochronę interesów stron w transporcie drogowym. Dzięki niej procedury związane z globalnym transportem drogowym są standaryzowane, co ułatwia prowadzenie międzynarodowego biznesu i minimalizuje ryzyko sporów. 

Dzięki jasno określonym zasadom i procedurom konwencja CMR przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa przewożonych towarów oraz minimalizowania ryzyka ich uszkodzenia lub kradzieży.

Konwencja CMR jest fundamentem dla stabilności i efektywności międzynarodowej logistyki, który umożliwia globalną wymianę handlową oraz wspiera rozwój gospodarczy na całym świecie.

Konwencja CMR a polskie prawo przewozowe

Konwencja CMR została przyjęta przez kilkadziesiąt państw na całym świecie. Dysponują one również własnymi regulacjami prawnymi w zakresie transportu drogowego. Zdarza się, że pomiędzy Konwencją a prawem krajowym pojawiają się rozbieżności. Taka sytuacja zachodzi między Konwencją CMR a polskim prawem przewozowym z 1984 roku.

Co do zasady, prawo przewozowe stosujemy do przewozów krajowych (miejsce nadania i miejsce odbioru jest w Polsce). Konwencja CMR dotyczy natomiast wyłącznie przewozów międzynarodowych (miejsce nadania i miejsce odbioru znajdują się w dwóch różnych krajach). Jeżeli Konwencja nie reguluje niektórych kwestii, to do przewozów międzynarodowych stosujemy także Prawo przewozowe – pod warunkiem, że do danej umowy w sprawach nieuregulowanych ma zastosowanie prawo polskie.

W przewozach międzynarodowych przepisy Konwencji CMR mają więc pierwszeństwo wobec regulacji krajowych. Innymi słowy, polskie prawo przewozowe może być zastosowane do przewozów międzynarodowych tylko wtedy, gdy dana kwestia nie została uregulowana w Konwencji lub jej zapisy nie są wystarczająco szczegółowe. Choć w teorii wydaje się to proste, w praktyce wciąż pojawiają się wątpliwości, które regulacje należy stosować.

Aby zyskać pewność poprawności stosowanych procedur, warto regularnie brać udział w szkoleniach transportowych, na których eksperci omawiają tego rodzaju przypadki i odpowiadają na wątpliwości uczestników.


W najbliższym czasie zapraszamy na szkolenie:

Transport drogowy krajowy i międzynarodowy –
umowy, ubezpieczenia, dochodzenie roszczeń
(Prawo przewozowe, Konwencja CMR)

> SZCZEGÓŁY I ZAPISY <