Upadłość konsumencka w 2023 roku – kto może zgłosić upadłość i jakie są jej skutki
Upadłość konsumencka to rodzaj wsparcia państwa, które może być udzielone osobom fizycznym przez sąd, w celu wyjścia z długów. W 2023 roku notowany jest wzrost liczby upadłości konsumenckich m.in. ze względu na trudną sytuację gospodarczą w Polsce. Przeczytaj, kto może ubiegać się o upadłość konsumencką i co to oznacza w praktyce.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, czyli konsumentów, którzy stali się niewypłacalni, np. nie są w stanie opłacać rat kredytu hipotecznego.
Upadłość konsumencka ma dwie zasadnicze funkcje:
- oddłużenie niewypłacalnego konsumenta – umorzenie całości lub części długów,
- windykację – odzyskanie należności przez wierzycieli.
Przepisy regulujące upadłość konsumenta w Polsce zostały ustanowione ustawą Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r. Określa ona warunki, jakie musi spełnić osoba starająca się o upadłość konsumencką oraz proces jej udzielenia. Pozytywne rozpatrzenie wniosku upadłościowego skutkuje anulowaniem lub zmniejszeniem długów obywatela.
Upadłość konsumencka – zmiany w przepisach
W 2015 roku wprowadzono nowelizację przepisów, która złagodziła rygory ogłoszenia upadłości konsumenckiej. Zniesienie ograniczeń znacząco wpłynęło na liczbę ogłaszanych upadłości konsumenckich i przyczyniło się do powstania praktycznych problemów związanych z konsekwencjami ogłoszenia upadłości konsumenckiej.
Od 24 marca 2020 r. wprowadzono dalsze zmiany Prawa upadłościowego, m.in. w zakresie zgłaszania wierzytelności oraz trybów upadłości konsumenckiej. Od tego momentu wina konsumenta nie jest przeszkodą w kwestii zgłoszenia upadłości. Wpływa jedynie na warunki oddłużenia po ogłoszeniu bankructwa. Wprowadzono również tzw. tryb uproszczony upadłości konsumenckiej.
Ponadto dnia 1 grudnia 2021 r. weszły w życie przepisy nowelizujące Prawo upadłościowe w szczególności w zakresie udziału uczestników postępowań upadłościowych w tych sprawach za pośrednictwem Krajowego Rejestru Zadłużonych, składania i doręczeń pism procesowych za pośrednictwem tego rejestru, elektronicznego zgłaszania wierzytelności itp.
Kto może starać się o upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencką może zgłosić każdy obywatel, niezależnie od przyczyny niewypłacalności, który:
- nie prowadzi działalności gospodarczej,
- jest niewypłacalny,
- nie złożył w ciągu ostatnich 10 lat wniosku o upadłość i nie została ona ogłoszona, a część lub całość zobowiązań została umorzona,
- w ciągu ostatnich 10 lat nie dokonał czynności skutkującej pokrzywdzeniem wierzycieli.
Skutki upadłości konsumenckiej
Wniosek o upadłość konsumencką może złożyć zarówno dłużnik, jak i jego wierzyciel.
Po ogłoszeniu upadłości konsumenckiej przez sąd i przeprowadzeniu likwidacji majątku, dłużnik może liczyć na umorzenie - w całości lub części - długów, których nie udało się spłacić w postępowaniu upadłościowym z pieniędzy pochodzących ze sprzedaży przez syndyka składników majątku dłużnika.
Choć brzmi to, jak rozwiązanie wielu problemów dłużnika, wiąże się jednak także z utratą możliwości swobodnego zarządzania majątkiem, uzyskania kredytu w banku czy – niekiedy – utratą mieszkania. Przepisy zakładają bowiem zabezpieczenie pewnej kwoty na zapewnienie lokum dłużnikowi, ale dotychczasowe mieszkania może zostać zlicytowane.
Upadłości konsumenckie w Polsce w 2023 roku
Znaczące wzrosty liczby upadłości konsumenckich zostały zanotowane w 2020 roku, kiedy dopuszczono do procesu dłużników, którzy doprowadzili do niewypłacalności ze swojej winy – umyślnie lub wskutek niedbalstwa. Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej regularnie publikuje dane na ten temat.
Obecnie niechlubne rekordy zostały jednak znacząco przekroczone. Trudna sytuacja ekonomiczna w Polsce, rosnąca inflacja, niestabilna sytuacja polityczno-gospodarcza – to wszystko sprzyja wzrostowi upadłości konsumenckich w 2023 roku. Efekt ten może być także skutkiem coraz większej świadomości społeczeństwa w zakresie istnienia tego mechanizmu.
Rekord padł już w marcu 2023 roku, kiedy upadłości konsumenckich było ponad 2000. W maju liczba ta wynosiła 1827. Dla porównania – w 2022 roku najwyższy wynik zanotowano w październiku na poziomie 1591 przypadków.
Upadłość konsumencka a windykacja i egzekucja
Wzrost liczby upadłości konsumenckich oznacza także więcej pracy dla pracowników działów windykacji i egzekucji, odpowiedzialnych za dochodzenie wierzytelności od dłużników. Ponadto muszą oni pamiętać o właściwym egzekwowaniu należności, zgodnym z obowiązującymi przepisami.
Aby ułatwić takim osobom wykonywanie obowiązków zawodowych, przygotowaliśmy szkolenie:
Podczas szkolenia z sędzią sądu okręgowego szczegółowo omawiamy:
- skutki ogłoszenia upadłości konsumenckiej i jej wpływu na sytuację wierzycieli,
- możliwości w zakresie wpływu wierzyciela na przebieg postępowania upadłościowego,
- możliwości uzyskania zaspokojenia po ogłoszeniu upadłości dłużnika
>> Szczegóły merytoryczne i organizacyjne szkolenia <<